Walvissen spotten vanaf het land in Ierland

Walvissen spotten vanaf het land: vinnen, staartvinnen, tranen van vreugde / Springende dolfijnen en walvissen, zelfs de harten van natuurliefhebbers springen over – dit schouwspel kun je ook vanaf de kust in Ierland beleven.

Florida had Flipper, Ierland had Fungie. Bijna iedereen op het eiland kende hem. De uitzonderlijke dolfijn wist immers bijna veertig jaar lang toeristen en inwoners van de kustplaats Dingle te vermaken met zijn grillige karakter. Hij deed dit zo betrouwbaar dat er zelfs wandeltochten werden georganiseerd waarbij deelnemers Fungie vanaf het land konden zien rondrennen. Bovendien adverteerden de schepen, die tot wel twaalf keer per dag uitvaren, met een geld-terug-garantie voor het geval de klant niet kwam opdagen. Maar Fungie, die een bronzen standbeeld, een eigen merchandise-imperium en het wereldrecord voor de langstlevende solitaire dolfijn had, speelde altijd mee. Tot eind 2020. Ook al hopen sommigen nog op de terugkeer van de plotseling verdwenen volksheld, hij zal waarschijnlijk toch al van ouderdom zijn gestorven.

Ierland, thuisbasis van 26 soorten dolfijnen en walvissen

Fungie was misschien wel de beroemdste dolfijn van Ierland, maar hij was niet de enige. Integendeel. In alle wateren rond het eiland zijn regelmatig zeezoogdieren te zien. Volgens de Irish Whale and Dolphin Group, een non-profitorganisatie voor het behoud van de zee, leven hier 26 soorten. Het spectrum varieert van tuimelaars tot bruinvissen en dwergvinvissen tot reuzenvinvissen en bultruggen. Zelfs blauwe vinvissen, de grootste levende dieren ter wereld, zijn hier gespot. Het mooiste is: je kunt de zoogdieren niet alleen spotten vanaf commerciële of privéboten, maar ook vanaf het land. Geschikt voor iedereen die last heeft van misselijkheid tijdens boottochten met ruwe golven. Verdere voordelen: walvisspotters die op de aarde verblijven, zijn niet afhankelijk van de capaciteit en reistijden van de aanbieders, besparen geld en kunnen bovendien genieten van een dierenervaring buiten de groepssfeer.

Subliem uitzicht, professionele uitrusting

De beste manier om dit te doen is om naar een hoger gelegen plek te gaan, bijvoorbeeld op een landtong of (goed beveiligd) boven de kliffen, en jezelf uit te rusten met hulpmiddelen om het onderwaterleven te observeren, zoals een goede verrekijker of een spotting scope, waarmee je de zee kunt afspeuren, die idealiter zo glad is als glas. Voedselzoekende zeevogels en hoorbare plonsen zijn signalen dat er walvissen aanwezig zijn, terwijl een opstijgende windvlaag zekerheid biedt. En wat voor geluk is het als je een walvis, of misschien wel meerdere, ziet springen? Verslagen, foto’s en berichten op sociale media bewijzen dat zoiets daadwerkelijk vaak gebeurt.

Hoe je geluk een handje kunt helpen

Natuurlijk is het nooit zeker dat je walvissen zult zien. Maar je kunt je kansen wel vergroten. De basisvereiste is het juiste seizoen. Grofweg kun je de meeste dolfijnen- en walvissoorten in de lente en de zomer zien, hoewel dwergvinvissen en vinvissen doorgaans pas vanaf augustus te zien zijn, en bultruggen zelfs nog later in het jaar. Wil je meer weten, dan kun je bij de IWDG een globaal tijdschema vinden. Wat je ook nodig hebt: geschikte weers- en zeeomstandigheden, geduld en, ja, een beetje geluk. Een geschikte observatiepost kan hierbij helpen. Waar ze zich bevinden, blijkt uit de nauwgezette registraties van IWDG-leden (en sympathisanten), die 50 locaties hebben gelokaliseerd waar regelmatig walvissen vanaf het land werden waargenomen. Zowel de website iwdg.ie als de gelijknamige app laten dit zien (eveneens in de vorm van een kaart). Het meest interessant zijn misschien wel de dagelijkse observaties.

De mooiste plekjes vanaf het land

In de afgelopen 30 jaar zijn er een aantal ‘superhotspots’ ontstaan. Afgezien van het feit dat de gehele westkust langs de Wild Atlantic Way ideaal is voor het spotten van walvissen, wordt er bij Ventry op het schiereiland Dingle bijzonder veel walvissen gespot. Groeten van Fungie’s familieleden! In County Cork, in het zuiden van het eiland, zijn zelfs nog meer waarnemingen geregistreerd. Courtmacsherry en vooral Baltimore zijn bekende startpunten voor boottochten om walvissen te spotten. Voor landspotters is Mizen Head de beste plek, omdat daar dolfijnen, grote vinvissen en bultruggen vaak vlak langs de kust zwemmen. Carrigaholt bij Loop Head in County Clare is de thuisbasis van ruim 150 tuimelaars. Blijkbaar worden ze nergens zo vaak gezien als hier. En nog een tip in het noordwesten: Malin Head en het schiereiland Inishowen in County Donegal zijn vaak het oord van grote scholen dolfijnen, wat op zijn beurt orka’s aantrekt, die hier ook af en toe worden gespot. En ook aan de kust van Noord-Ierland en de oostkust van Ierland, die niet aan de open Atlantische Oceaan ligt, worden er regelmatig exemplaren waargenomen, bijvoorbeeld op het schiereiland Howth Head bij Dublin.

De speciale tip: “Pardon, mijn naam is Boomerang!”

De Irish Whale and Dolphin Group (IWDG) zorgt voor de bescherming van walvissen en dolfijnen voor de Ierse kust door een holistische en gecoördineerde aanpak gebaseerd op educatie, onderzoek, politieke betrokkenheid en de inzet van honderden vrijwilligers. Naast verslagen van waarnemingen en strandingen van walvissen, bevat dit rapport ook een identificatiecatalogus van bultruggen. Deze is beschikbaar op hun website en in de gratis app. Deze database bevatte eind 2024 126 bultruggen die in de loop der jaren zijn waargenomen voor de Ierse kust en zelfs in het estuarium van de Shannon. Op basis van kenmerken als geslacht, grootte, kleur, mogelijke verwondingen en vooral de vorm van de staartvin, die hier met foto’s zijn weergegeven, kunnen de individuen nauwkeurig worden geïdentificeerd – en daarmee ook hun “migratieroutes”. De bultrugwalvis #HBIRL003, die in de zomer van 2024 opnieuw werd gefotografeerd, laat zich bijzonder vaak zien. Dit verklaart ook zijn bijnaam: Boomerang.

Achtergrond: Wateren die bescherming verdienen

Ierland heeft een kustlijn van ruim 7.500 kilometer en wordt omringd door de Ierse Zee, de Keltische Zee en de Atlantische Oceaan. Interessant is dat in 1991 alle wateren rond het Ierse eiland tot walvis- en dolfijnenreservaat werden verklaard. Het was het eerste in zijn soort in Europa. In 2024 werd Páirc Náisiúnta uiteindelijk aangewezen als het eerste mariene nationale park van Ierland. Het ligt rond Corca Dhuibhne in County Kerry. Gelegen op meer dan 28.000 hectare land en zee, vindt je bestemmingen zoals Skellig Michael, het Great Blasket Island en het pittoreske Derrynane House, Historic Park and Beach. De Conor Pass, een van de hoogste bergpassen van Ierland, is de toegangspoort tot dit prachtige nieuwe park, dat bergen, heidevelden en rivierlandschappen omvat, maar ook kustduinen en zeekliffen. Kortom: een paradijs voor walvissen en dolfijnen.

Beeld: Tourism Ireland