Van wijnen tot pistachenoten – een culinaire reis door de smaken van Sicilië

Op de Etna, in de kastanjebossen. Op Pantelleria, te midden van struikranken, het resultaat van een eeuwenoude teelttraditie. Of onder bomen vol kweeperen, het hoofdingrediënt van kweeperenpasta. Tijdens wandelingen door Sicilië vindt je culinaire traditie en de teelt van zeer bijzondere, zelfs zeldzame, producten die hier samenkomen. De herfst is de ideale tijd om er veel van te proeven: het is oogsttijd op het hele eiland en de perfecte tijd om van een reis een culinaire ervaring te maken.

Siciliaanse druiven en wijnen

Sicilië staat bekend als de thuisbasis van zijn “zoete wijnen” en beschikt over 23 erkende DOC (Denominazione di Origine Controllata), één DOCG (Denominazione di Origine Controllata e Garantita), de Cerasuolo di Vittoria en zeven IGT (Indicazione Geographica Typica). Deze omvatten de Pantelleria DOC met Moscato-wijnen (Passito en Moscato), gemaakt van druiven van de unieke bush-wijnstokken, die worden getraind in 20 cm diepe holtes die zijn blootgesteld aan de wind. Andere DOC’s zijn Malvasia delle Lipari, Mamertino di Milazzo, Marsala, Sambuca di Sicilia, Alcamo en zelfs de Etna. Niet te vergeten zijn de IGT’s, van Avola via Salina tot Terre Siciliane en Valle del Belìce.

Kappertjes – en heerlijke pasta in Eolische stijl!

Als het om lekker eten gaat, kun je niet om een ander product met een beschermde oorsprongsbenaming heen: Eolie DOP (Denominazione di origine protetta) – de Eolische kappertjes. De oogst was al aan het einde van de zomer voltooid, dus nu is het tijd om van de vruchten te genieten. Kappertjes zijn overal in de archipel te vinden (of zelfs alleen in de regio Messina), en er bestaan talloze recepten om ze op verschillende manieren te nuttigen.

Kappertjes worden bijvoorbeeld gecombineerd met tonijn en munt in een saus om pasta op smaak te brengen. Of je kunt ze gewoon eten, ontzouten en vervolgens op smaak brengen (genaamd “cunzati”) met twee teentjes knoflook, wat verse chilipeper, olie, oregano en azijn. Cucunci, de vrucht van de kappertjesstruik (eigenlijk een knop), vind je hier ook. Ze zijn groter en, gesneden, ideaal voor het bereiden van heerlijke salades.

De “speciale” olie – ook op Sicilië. De zes DOP’s.

De herfst is ook het seizoen voor olijven. De bekendste variëteiten zijn Biancolilla, Cerasuola, Moresca, Nocellara del Belìce, Nocellara etnea, Ogliarola Messina, Santagatese en Tonda iblea. Ze worden op veel verschillende manieren geconsumeerd, vaak geperst en gekruid. Ze worden ook gebruikt om extra vierge olijfolie te produceren van zes DOP-variëteiten: Monti Iblei (in de regio Ragusano), Valli Trapanesi, Val di Mazara (in West-Sicilië), Monte Etna, Valle del Belìce (tussen Agrigento, Palermo en Trapani) en Valdemone (regio Messina).

Een oneven jaar, dus nieuwe pistachenoten uit Bronte.

Het ritme van de Bronte-pistache is veel ongebruikelijker. Hij wordt slechts om de twee jaar geoogst, in oneven jaren, zoals 2025, tussen eind augustus en begin september. Van pesto tot een duizelingwekkende reeks desserts, er zijn talloze manieren om ervan te genieten, maar pas op voor oplichters. Het authentieke Siciliaanse product is te herkennen aan zijn vorm: de buitenste schil is langwerpig, licht samengedrukt en zo groot als een olijf, terwijl de smaragdgroene pit is omgeven door een robijnrode schil.

Tussen Ottobrata en Sagra – Ontdekkingen in de straten van de dorpen.

Waar op het eiland kun je het beste genieten van Siciliaanse lekkernijen? Naast restaurants en banketbakkers biedt een bezoek aan een lokaal festival de mogelijkheid om de producenten rechtstreeks te ontmoeten. In oktober vindt een van de beroemdste evenementen van heel Sicilië plaats: de Ottobrata di Zafferana Etnea. Hier kun je allerlei lekkernijen ontdekken, waaronder vele soorten honing, likeuren en, wederom, kastanjes en appels van de Etna, evenals Avola-amandelen, paddenstoelen en kweeperenpasta uit de regio.

Dit seizoen zijn er op Sicilië nog meer mogelijkheden, waaronder festivals gewijd aan pistachenoten, paddenstoelen, de druivenoogst, walnoten, cactusvijgen en Nebrodi-truffels. Maar soms wil je gewoon rustig eten, zonder de drukte. Elk product is ook verkrijgbaar in de steeds zeldzamer wordende Siciliaanse ‘putìe’ (winkeltjes). Daar kun je winkelen en vervolgens, net als Camilleri’s inspecteur Montalbano, aan tafel zitten en in alle rust genieten. Want soms is afleiding bijna een misdaad.

Bildrechte: Agenzia ANSA
Fotograf: Regione Sicilia – Assessorato turismo, sport e spettacolo